Temiz Diyet ve Şeker:
"Temiz diyet", işlenmiş gıdalara katılan katkı maddeleri, gıda boyaları,
tatlandırıcılar, mısır ve glukoz şurupları
ve bozulmayı önleyen kimyasallar dikkat ve hafıza bozukluğu belirtilerine yol
açabilir. Son yıllarda TV
reklamlarıyla da yaygınlaşan özellikle çocuk ve gençler, hedef alan hazır gıdalar,
GDO’lu gıdalar, abur cubur,
şekerlemeler, cipsler, sanayi tipi dondurmalar, fast food yiyecekler, meyve suları,
kolalı içecekler son yıllarda
dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna ve obezite, insülin direnci ve şeker
hastalığına neden daha sık
rastlandığını açıklar kanısındayım. Çok yerinde bir tebliğ ile okul kantinlerinde
satılması yasaklanan bu ürünlerin
bir çok ülkede TV reklamlarına da izin verilmemektedir. Kanımca bu reklamlar tütün
ürünleri veya içki reklamları
kadar halk sağlığını tehdit etmektedir. O nedenle özellikle çocukların TV izlediği
saatler başta olmak üzere,
kanımca da tümüyle TV, internet, yazılı basın reklamlarından çıkarılmalıdır. Hele
hele çocuklara içinden hediyeler
veya kuponlar çıkan bazı bu tarz yiyecekler kesinlikle ve öncelikle yasaklanmalıdır.
Şeker herkes için zararlı olduğu gibi özellikle dikkat ve hafıza bozukluğu olanların
beyni için yararlı besinler
içermez. Şekerli yiyecek tüketenlerin bir anda kan şekelleri yükselir, bunu takiben
pankreastan aşırı insülin
salgılanarak kan şekerinde aşırı düşmelere yol açarak bellek ve odaklamayla ilgili
sorunlara yol açabilir. Bazı
çalışmalar yapay tatlandırıcılar da şeker gibi bilişsel işlevleri bozabildiği
biyokimyasal değişiklikler ile
ilişkilendirir.
Düzenli yemek (ancak sürekli olarak atıştırma yapmamak) kan şekerini kontrol etmeye
yardımcı olur. Bu, odaklanma
ve dikkat sorunları, sinirlilik ve kararsız kan şekeri seviyeleri ile gelen düşük
fiziksel enerjiden kaçınmaya
yardımcı olur. Yemekleri atlarsanız veya basit karbonhidratlardan (şeker dahil)
yüksek yiyecekler yerseniz, kan
şekeri seviyeleriniz gün boyu yüksek ve alçak olabilir.
Bazı dikkat ve hafıza bozukluğu olanların özellikleri düzenli olarak yemek yemeyi
zorlaştırmaktadır. Örneğin,
aşırı odaklama, yemeyi unuttuğunuz anlamına gelebilir çünkü aktivitelerinize çok
dalmışsınızdır. Yemek planlama
ve market alışverişi gibi görevler zor olabilir. Ayrıca, dikkat ve hafıza bozukluğu
ilacı iştahınızı bastırır.
Kan Şekerinizi Sabit Tutmak Için Bazı Dikkat ve Hafıza Dostu Öneriler:
Sabah 15 dakika erken kalkın, böylece kahvaltı yapmak için zamanınız olur.
Kahvaltıda protein tüketin mesela yumurta, peynir, yoğurt gibi. - protein, kan
şekeri seviyelerinin stabilize
edilmesine yardımcı olur.
Öğle yemeği ve akşam yemeği için bir alarm ayarla, böylece yemek zamanı geldiğini
hatırla.
Yemek planı yapmak ve market alışverişi yapmak için dikkat ve hafıza bozukluğuna
uygun yöntemler öğrenin.
Evi terk ederken yanınızda sağlıklı atıştırmalıklar taşıyın. Bu şekilde acıkmışsanız
şekersiz bir
atıştırmalığa daha kolay ulaşmış olursunuz.
Protein:
Protein yemekle birlikte, dikkat ve hafıza bozukluğu semptomlarının yönetiminde
yardımcı olabilir. Protein
sadece kan şekeri seviyesini stabilize etmek için değil, aynı zamanda
nörotransmitterleri de etkiler.
Dopamin, serotonin, GABA, glutamat, norepinefrin, v.b. gibi nörotransmiterler, beyin
hücreleri arasında
iletişimi sağlayan biyokimyasal habercilerdir. Protein, nörotransmitterlerin
yapıldığı amino asitlerin
kaynağıdır ve beynin en iyi şekilde işlev görmesine yardımcı olur.
Nörotransmiterler, özellikle dopamin ve norepinefrin, dikkat ve hafıza bozukluğu
tedavisinde önemli bir
özelliktir. Örneğin, uyarıcı dikkat eksikliği bozukluğu ilaçları beynin
sinapslarında dopamin ve
norepinefrin miktarını artırarak çalışır. Protein yediğinizde doğal olarak dikkat ve
hafızanıza yardımcı
olursunuz ve gün boyunca daha iyi performans gösterebilirsiniz. dikkat ve hafıza
bozukluğu uygun bir
yemek, bir protein ve lif dengesini (sebzeler, işlenmemiş meyveler veya yulaf ezmesi
gibi) içerir.
Yumurta
Beyin hücrelerini geliştirip hafızanın güçlenmesini sağlayan kolin maddesi içeren
yumurta, sabah omlet
veya haşlanmış olarak yenilmeli.
Yoğurt ve Ayran
Hem içinde bulunan tirozin isimli madde hafızayı güçlendirip, beyni uyarıyor ve hem
de içerdiği
probiyotik canlılar nedeniyle ikinci beyin denen barsaklarda yerleşen ve kendi vücut
hücre sayımızdan
daha kalabalık faydalı mikropların ürettikleri serotonin gibi maddelerle ruhsal
sağlığımıza katkıda
bulundukları için çok faydalı bir yiyecek ve içecektir.
Gıda İntoleransı
Bir çalışma, dikkat ve hafıza bozukluğu olan kişilerin dikkat ve hafıza bozukluğu
olmayan kişilere
göre gıda alerjileri ve gıda intoleransı alma şanslarının daha yüksek olduğunu
bulmuştur. Bir kişinin
besin alerjisi varsa ve bu yiyeceği yerse, tipik olarak bir reaksiyon oldukça hızlı
bir şekilde
yaşanır. Semptomlar kaşıntı veya kovanlar veya dilin şişmesi veya solunum
problemleri gibi daha
şiddetli bir reaksiyon içerebilir. Gıda alerjileri cilt testi veya kan testi ile
teşhis edilebilir.
Yiyecek tahammülsüzlüğü veya hassasiyetleri alerjiden daha zor tespit edilir.
Örneğin, kan
sonuçlarında ortaya çıkmayabilirler ve belirli bir yiyeceğin yemeğinin etkileri
hemen olmayabilir.
(Bu, bazı insanların gıda intoleranslarının var olduğuna kuşkuyla bakıyor demektir.)
Yine de, kişinin
yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Örneğin, enerji seviyeleriniz
etkilenebilir.
Davranışlarınızda daha fazla dürtüsellik, beyin netliğinde azalma ya da konsantre
olma gibi
değişiklikler olabilir. Gıda intoleransları, hem tahammül ettiğiniz yiyecek ve
yiyecekler hem de sizi
nasıl etkiledikleri açısından kişiseldir.
Kan testleri, intoleransları test etmenin güvenilir bir yolu olmadığı için, elinizde
herhangi bir
şey olup olmadığını keşfetmenin iyi bir yolu, bir eliminasyon diyetini denemektir.
Bunu yapmanın iki
yolu var. Aynı zamanda tüm üst alerjenleri (soya, buğday, süt, mısır, maya, yer
fıstığı, yumurta,
kabuklu deniz ürünleri ve çikolata) ortadan kaldırabilirsiniz. Alternatif olarak,
bir kerede birini
eleyin ve belirtilerde bir azalma fark edip etmediğinizi görün. Tüm yiyecekleri aynı
anda ortadan
kaldırmak, korunması zor olan kısıtlayıcı bir diyetle sonuçlanabilir. Ayrıca
beslenme
gereksinimlerinizi karşılayamayacağınız bir potansiyel var. Bu seçeneğe karar
verirseniz, bir
beslenme uzmanı ile çalışmak faydalı olacaktır. Bazı insanlar için, bir kerede bir
yiyeceği elemek
daha kolay bir alternatiftir.
Gıda Boyaları
Gıda boyaları, şeker, tahıl, atıştırmalıklar, ilaçlar ve diş macunu gibi çeşitli
gıda ve ürünler
içinde bulunabilir. Bazı çalışmalar, çocuklarda gıda boyası ve katkı maddeleri ve
hiperaktivite
arasında bir bağlantı bulmuştur. Çocuğunuzun bazı gıda renklerine duyarlı olmasına
rağmen hepsi
değil. Bir eliminasyon diyeti hangi gıda boyasının veya boyaların etkili olduğunu
görmenizi
sağlayacaktır. Gıda boyalarından kaçınmanın en iyi yolu, bir ürün satın almadan önce
etiket okuma
konusunda uzmanlaşmaktır. Bir ürün, örneğin Blue No. 1 gibi kullanılan gıda
boyalarını
tanımlayabilir. Ürünün birkaç rengi varsa, etiket "yapay renkler" de olabilir. Gıda
boyalarının bir
diyetten kaldırılması, belirli türde yiyecekleri yemeyi bırakmanız gerektiği
anlamına gelmez; Bazen
sadece marka değiştirme anlamına gelir.
Feingold diyeti, DEHB olan insanlar için tasarlanmış bir eliminasyon diyetidir.
Sadece birkaç gıda
boyasına veya katkı maddesine izin verir. Çok kısıtlayıcı olduğu için
eleştirilmiştir ve Dikkat ve
hafıza bozukluğunu tedavi etmenin tek yolu olmasının tavsiye edilmez. Bununla
birlikte, gıda
duyarlılıklarını tanımlamaya yardımcı olabilecek bir diyettir.
Egzersiz
Egzersiz, beynin yürütücü işlevleri de dahil olmak üzere dikkat ve hafıza bozukluğu
belirtilerini
iyileştirir. Farklı egzersiz türlerine ve dikkat ve hafıza bozukluğu nasıl yardımcı
olduklarına
bakmak için çok sayıda araştırma yapılmıştır. Zevk aldığınız bir ekzersiz türünü (
Koşu, spinning
dersleri, yoga ya da dövüş sanatı ) seçiniz ve düzenli olarak yapınız. Sıkılmaya
eğilimliyseniz,
favori egzersiz çeşitlerinizi çeşitlendirebilirsiniz.
Enerjik Oyun
Özellikle dikkat eksikliği bozukluğu olan çocuklar için egzersiz mükemmeldir.
Hiperaktivite ve
dürtüsellik de dahil olmak üzere tüm dikkat ve hafıza bozukluğu belirtilerine
yardımcı olur.
Çocuklar organize bir spor ya da savaş sanatının tadını çıkarabilirler. Aynı zamanda
enerjik
oyunla gün boyu egzersize katılmak için birçok fırsattan yararlanabilirler. Bu bir
trambolin
üzerinde, bahçede ya da arkadaşlarla parkta koşarken ya da bisiklete atlayarak
olabilir.
Uyku
Her gece yeterli uyku ( çoğu kişi ve yaş grubu için ortalama 7 saat) almak dikkat ve
hafıza
bozukluğuna yardımcı olur. Bununla birlikte, dikkat ve hafıza bozukluğu davranışı
iyi uyku
hijyenini sabote edebilir. Örneğin, son dakikaya kadar projelerde aşırı odaklanma
veya
erteleme, gece geç yatmaya son vereceğiniz anlamına gelebilir. Yoğun bir zihne sahip
olmak
uykuya dalmayı imkansız kılabilir İhtiyacınızdan daha az uyku almak, odaklanma ve
konsantre
olma yeteneğinizi etkiler. Ayrıca ruh halinizi ve genel sağlığınızı da etkiler.
Uykuya öncelik
vermek ve en az 7 saat uyumak gibi alışkanlıklara sahip olmak, göz korkutucu bir
görev gibi
hissetse de, dikkat ve hafıza bozukluğuna yardımcı olmak için çok doğal bir yoldur.
Su İçiniz
Dehidratasyon (susuzluk) beynin kortizol denen bir hormon salgılamasına neden olur.
Bu
hormondaki artış beynin bilgi depolama kısmının küçülmesine ve hafıza gücünün
azalmasına neden
olur. Kortizol adrenalin üretimini de artırır, bu artış beyin fonksiyonunu etkiler
ve hafızayı
negatif yönde etkiler. Son yılların moda zayıflama önerisi gibi gösterilen günde 3-5
litre su
içmeyi önermek çok yanlıştır. Çünkü aşırı su içmek mesela evde oturan sıcağa maruz
kalmayan
terlemeyen, ishal vs sıvı kaybı olmayan kişiler için günde 3 litreden daha fazla su
tüketilmesi de su zehirlenmesi denen minerallerin kanda düştüğü bir tabloya yol
açacağından
tavsiye edilmez. Su içmede tek ölçü susuzluk hissidir.